Το Cobrasports.gr φοράει φιάλη οξυγόνου και βουτάει στους ωκεανούς για ν’ ανακαλύψει τον πιο πολυσυζητημένο χαμένο παράδεισο της ανθρωπότητας. Μύθος ή πραγματικότητα; Δεν έχει σημασία. Έτσι κι αλλιώς, την απάντηση σε αυτό το βασανιστικό ερώτημα μόνο ο υγρός τάφος της Ατλαντίδας μπορεί να μας τη δώσει…
Χιλιάδες χρόνια πριν, λένε οι μύθοι, υπήρξε μια πολιτεία με μοναδική φυσική ομορφιά. Ένας επίγειος παράδεισος. Μια ήπειρος ευλογημένη από τους ίδιους τους θεούς. Ένα μέρος, στο οποίο εικάζεται πως ζούσαν σπάνια είδη από πτηνά και ζώα που κυκλοφορούσαν ελεύθερα ανάμεσα στους ανθρώπους, απολαμβάνοντας τη μοναδική βλάστηση της περιοχής. Το γεμάτο από χρυσό και άλλα πολύτιμα μέταλλα υπέδαφος της πόλης συνιστούσε εγγύηση ευμάρειας και ευημερίας, ενώ η ανώτερη τεχνολογική γνώση των κατοίκων της αποτέλεσε τη βάση για τη δημιουργία ενός πολιτισμού πέρα από κάθε φαντασία που όμοιος του λέγεται πως δε θα γινόταν να ’χει υπάρξει πριν απ’ τον εικοστό αιώνα. Μάλιστα, πολλοί έφτασαν στο σημείο να υποστηρίξουν ότι αυτό εν πολλοίς οφείλονταν στο γεγονός πως οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί είχαν μέσα τους έντονο το θεϊκό στοιχείο.
Τα πάντα ήταν κι έμοιαζαν ιδανικά, μέχρι την ημέρα που η υπέρμετρη χλιδή έφερε στην επιφάνεια τις κακές επιταγές της ανθρώπινης φύσης, ήτοι την ανεξέλεγκτη φιλοδοξία για δύναμη και εξουσία. «Το θεϊκό κομμάτι τους άρχισε να γίνεται αδύναμο καθώς αναμειγνυόταν με τη θνητή πλευρά του εαυτού τους», γράφει ο Πλάτωνας, εξηγώντας με τον πλέον απλουστευμένο τρόπο τους λόγους που οι θεοί εξοργίστηκαν και αποφάσισαν να τιμωρήσουν τα ίδια αυτά όντα που μέχρι εκείνο το σημείο έχαιραν της απόλυτης εύνοιάς τους. Και η τιμωρία ήταν σκληρή. Μέσα σε μια μέρα, ο ωκεανός άνοιξε και «κατάπιε» με μανία το ονειρικό αυτό νησί βυθίζοντάς το στα πιο άγνωστα και απόκρυφα θαλάσσια σημεία του, δίχως ν’ αφήσει πίσω του το παραμικρό ίχνος για την ύπαρξή του. Ο αφανισμός του σήμανε το τέλος ενός πολιτισμού και την απαρχή ενός μύθου (;) που με το πέρασμα των χρόνων έμελλε να λάβει θρυλικές διαστάσεις. Κάτι αναμενόμενο δηλαδή απ’ τη στιγμή που μιλάμε για το θρύλο της Ατλαντίδας…
Σκοτεινά νερά
Κάθε συζήτηση γύρω από την Ατλαντίδα ασυναίσθητα ανασύρει στην επιφάνεια το ίδιο καίριο ερώτημα που ταλαιπωρεί εδώ και παραπάνω από δέκα χιλιετίες τους συγγραφείς, τους αρχαιολόγους, τους επιστήμονες και τους φιλόσοφους: υπήρξε; Και όχι μόνο αυτό: πώς μπορεί να τεκμηριωθεί ή αντίστοιχα να διαψευστεί η πιθανότητα ύπαρξής της; Απάντηση στους προβληματισμούς μας δυστυχώς όσο και να το ψάξουμε δεν πρόκειται να λάβουμε, ωστόσο το μόνο σίγουρο είναι πως το όνομα της Ατλαντίδας στα αρχαία ελληνικά κείμενα δεν αναφέρεται συχνά. Ή μάλλον για να είμαστε πιο ακριβείς, δεν αναφέρεται σχεδόν καθόλου. Την εξαίρεση στον κανόνα αποτέλεσε ένας άνθρωπος που αν το όνομά του από μόνο του δεν αρκούσε για να κινήσει υποψίες, τότε ίσως άπαντες να αισθάνονταν πιο άνετα μέσα στο αχανές τοπίο της άγνοιάς τους γύρω από το ζήτημα. Ο λόγος φυσικά για έναν από τους μεγαλύτερους φιλόσοφους στην ιστορία της υφηλίου, τον Πλάτωνα, ο οποίος πρώτος άναψε το σπίρτο του ενδιαφέροντος για την Ατλαντίδα μέσα από τις αναφορές του σε αυτήν. Στο έργο του «Πολιτεία», λοιπόν, ο Πλάτωνας (428-348 π.Χ.) κάνει λόγο για ένα μέρος όπου η διακυβέρνηση των φιλοσόφων γινόταν με έναν ιδανικό τρόπο, αντίστοιχο με αυτόν που είχε οραματιστεί στο μυαλό του ο ίδιος ο φιλόσοφος. Πολλοί θεώρησαν τότε ότι ο τόπος αυτός ουσιαστικά ενσάρκωνε την ποιότητα ζωής της δημοκρατικής Αθήνας, με τη διαφορά όμως πως προϋπήρξε της περιόδου του Πλάτωνα κατά 9.000 χρόνια περίπου. Το μέρος αυτό ήταν η Ατλαντίδα, μια ήπειρος με τοποθεσία πέρα από τον Πορθμό του Γιβραλτάρ που η έκτασή της γεωγραφικά ήταν μεγαλύτερη απ’ αυτήν της Μικράς Ασίας και της Βορείου Αφρικής μαζί και η οποία είχε θεϊκή προέλευση. Ο θρύλος έχει ως εξής: όταν οι Ολύμπιοι θεοί έκαναν τη μοιρασιά της Γης, ο Ποσειδώνας επέλεξε την ήπειρο της Ατλαντίδας, το μέρος δηλαδή όπου μαζί με την Κλειτώ έφεραν στον κόσμο πέντε γιους. Ο πρώτος μάλιστα εξ αυτών ήταν ο Άτλας, απ’ το όνομα του οποίου προήλθε το όνομα τόσο της ηπείρου, όσο και του ωκεανού που-υποτίθεται πως-την περιστοίχιζε (βλ. Ατλαντικός Ωκεανός).
Η πόλη αυτή, λοιπόν, αποτελούνταν από ομόκεντρους κύκλους γης και νερού που εναλλάσσονταν μεταξύ τους και πέρα από τη σπάνια φυσική ομορφιά της είχε να επιδείξει μνημεία που για την εποχή τους κρίνονταν κρίνονταν τουλάχιστον ως ανεπανάληπτα. Από αυτά, τα πλέον αξιομνημόνευτα δεν ήταν άλλα από το μέγιστης μεγαλοπρέπειας βασιλικό παλάτι και το ναό του Ποσειδώνα, που στο εσωτερικό του φιλοξενούσε ένα άγαλμα του θεού πάνω σε χρυσό άρμα. Ο ναός μάλιστα λειτουργούσε ως πνευματικό κέντρο της πολιτείας, αφού κάθε 5-6 χρόνια συγκεντρώνονταν εκεί οι δέκα βασιλείς της ηπείρου (ο μεγάλος μονάρχης και οι εννιά αδερφοί του), προκειμένου να πραγματοποιήσουν μια τελετή θυσίας ενός ταύρου προς τιμήν του Ποσειδώνα. «Οι καρδιές των ανθρώπων ήταν ευγενικές και αγνές», σημειώνει ο Πλάτωνας για τους άρχοντες εκείνης της ηπείρου που φημίζονταν για την αφθονία του πλούτου τους και τον υψηλής ποιότητας τρόπο ζωής τους.
Τι συνέβη, λοιπόν, και η τόσο ιδανική χώρα της Ατλαντίδας εξαφανίστηκε από προσώπου γης; Όπως σημειώνει ξανά ο Έλληνας φιλόσοφος, η ανάγκη των ανθρώπων για επέκταση και για κατακτήσεις επισκίασε τις αρετές τους, ανασύροντας απ’ τα βάθη της ψυχής τους μια ακατάσχετη τάση για εξουσία, που στόχο της είχε την κατάκτηση όλου του γνωστού τότε κόσμου. «Η ανθρώπινη φύση τους άρχισε να επισκιάζει τη θεϊκή τους υπόσταση», σημειώνει ο Πλάτωνας υπερθεματίζοντας έτσι τα αίτια για τα οποία ο Δίας αποφάσισε να συγκεντρώσει όλους τους θεούς και ν’ απαιτήσει τον αφανισμό της Ατλαντίδας. «Συνεχόμενοι σεισμοί και πλημμύρες άρχισαν να λαμβάνουν χώρα», γράφει ο μέγας φιλόσοφος, «μέχρι που μια μέρα η θάλασσα εξαφάνισε το νησί της Ατλαντίδας». Αυτή είναι και η τελευταία καταγεγραμμένη μαρτυρία που έχουμε αναφορικά με την υπόθεση του χαμένου παραδείσου.
Διαβουλεύσεις και διαφωνίες
Όσο εντυπωσιακά και αν φαντάζουν τα προαναφερθέντα στοιχεία, αναπόφευκτα μας επιστρέφουν στο αρχικό δισυπόστατο ερώτημα: υπήρξε η Ατλαντίδα ή όχι; Η μέγιστη αυτή απορία δε συνιστά αποκύημα της εποχής μας αλλά έχει τις ρίζες της στα αρχαία χρόνια, στην εποχή δηλαδή του Πλάτωνα και του μαθητή του, Αριστοτέλη, καθώς οι οπαδοί του μεν πρώτου (εξακολουθούν να) θεωρούν πως η τέλεια αυτή πολιτεία έχει ιστορική βάση, την ίδια ώρα που οι ακόλουθοι του δεύτερου πρεσβεύουν το δόγμα πως η Ατλαντίδα είναι ένας μύθος και μόνο.
Το σίγουρο είναι πως κατά καιρούς είδαν το φως της δημοσιότητας διάφορες ιστορίες με ανθρώπους που επιδίωξαν είτε ν’ ανακαλύψουν τη χαμένη ήπειρο είτε ν’ αναζητήσουν μέσα από θεωρίες και εικασίες την πιθανή τοποθεσία της. Άλλοι λένε ότι η βυθισμένη Ατλαντίδα βρίσκεται στη θάλασσα του Ατλαντικού ωκεανού. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι τοποθετείται στο όρος Άτλαντα της νοτίου Αφρικής. Πολλοί επίσης θέλουν να πιστεύουν ότι βρίσκεται θαμμένη κάπου ανάμεσα στην Κύπρο και τη Συρία, ενώ αρκετοί τέλος ήταν αυτοί που πριν από αιώνες, με αφορμή την ανακάλυψη της Αμερικής, είχαν οδηγηθεί στο πόρισμα πως ο Νέος Κόσμος αποτελούσε τη χαμένη Ατλαντίδα (σ.σ. περιττό να σημειώσουμε βέβαια εδώ πως το τελευταίο σενάριο στέκει λιγότερο και απ’ την ύπαρξη της ίδιας της Ατλαντίδας).
Στον αντίποδα, υπάρχουν οι αμφισβητίες. Όπως για παράδειγμα ο Γάλλος επιστήμονας του 19ου αιώνα, Ανρί Μαρτέν, που με περισσή δόση σιγουριάς διατύπωσε τη θεωρία ότι κρίνοντας απ’ τη γεωγραφία της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας θα ήταν τουλάχιστον αδιανόητο να έχει υπάρξει και να έχει εξαφανιστεί μια ήπειρος με το μέγεθος της Ατλαντίδας, για τον απλούστατο λόγο πως μια τέτοια «απώλεια» λογικά θα είχε αφήσει έντονα τα σημάδια της στις υπόλοιπες εκτάσεις γης. Κάτι δηλαδή που δεν ισχύει, σύμφωνα με τις μελέτες του Γάλλου.
Ο μυστηριώδης κύριος Κέις
Τον αποκαλούσαν «κοιμώμενο προφήτη», διότι ευρισκόμενος σε κατάσταση νάρκης μπορούσε να βιώσει οράματα ή ακόμα και να προβλέψει το μέλλον. Το όνομά του; Έντγκαρ Κέις και έζησε στο διάστημα 1877-1945. Το αντικείμενο με το οποίο άρχισε να πρωτοδοκιμάζει τη σπάνια ικανότητά του της ενόρασης ήταν η μετεμψύχωση και η αναδρομή σε καταστάσεις που μπορεί να βίωσε κάποιος στην προηγούμενη ζωή του. Σε μια τέτοια κατάσταση, λοιπόν, ο Έντγκαρ Κέις έφερε στο φως την υπόθεση της Ατλαντίδας. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του η Ατλαντίδα ήταν μια ήπειρος που τοποθετούνταν στον Ατλαντικό ωκεανό και την οποία «κυβερνούσε με μεγαλοπρέπεια μια οντότητα», ενώ στα εδάφη της κατοικούσαν πνεύματα που μπορούσαν ακόμα και να παράγουν ηλεκτρισμό ή να κατασκευάσουν αεροσκάφη, παρουσιάζοντας έτσι δείγματα μιας τεχνολογίας που μόνο στην εποχή μας θα μπορούσε να συναντήσει κάποιος. Κατά τον Κέις μάλιστα, αυτοί που κατοίκησαν πρώτοι την Ατλαντίδα δεν ήταν άνθρωποι αλλά πνεύματα που με το πέρασμα των χρόνων άρχισαν να λαμβάνουν ανθρώπινη μορφή σηματοδοτώντας με αυτόν τον τρόπο την αρχή του τέλους τους.
Με βάση τις μαρτυρίες, εξάλλου, του «προφήτη» από ένα σημείο και μετά η ενάρετη συμπεριφορά των ανθρώπων άρχισε να αλλάζει προωθώντας φαινόμενα σκλαβιάς και δουλείας και οδηγώντας έτσι με μαθηματική ακρίβεια την ιδανική κοινωνία της Ατλαντίδας σε κατάρρευση. Κατά τον ίδιο πάντοτε, υφίσταται έντονο το ενδεχόμενο ο αφανισμός της ηπείρου να μην προήλθε από κάποιο φυσικό φαινόμενο, αλλά από την ίδια την τεχνολογία των ανθρώπων που πιθανότατα επειδή είχε φτάσει σε ανεξέλεγκτα όρια προκάλεσε την ολοκληρωτική καταστροφή του νησιού.
Αυτό που αξίζει να τονιστεί περισσότερο απ’ όλα, όμως, είναι η πρόβλεψη που είχε κάνει σε κατάσταση ύπνου ο ίδιος ο Κέις, όταν εν έτει 1936 προφήτεψε πως κάπου ανάμεσα στο 1967-1968 το δυτικό τμήμα της Ατλαντίδας θα εμφανιστεί ξανά στο Μπίμινι της Καραϊβικής. Και μολονότι οι βράχοι ηλικίας περίπου 12.000 ετών και ο (κάτι σαν) υποβρύχιος δρόμος που ανακαλύφθηκε από δύτες το 1968 στο συγκεκριμένο σημείο αποτέλεσαν στοιχεία που έδωσαν το έναυσμα σε πολύ κόσμο τότε να εικάσει πως ο «κοιμώμενος προφήτης» είχε βγει αληθινός, ωστόσο η επίσημη θέση της επιστημονικής κοινότητας «πάγωσε» το θέμα, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι τα εν λόγω δημιουργήματα δεν είναι δυνατό να προήλθαν από ανθρώπινα χέρια. Με το χέρι στην καρδιά, όμως, ύστερα από όλα αυτά υπάρχει κάποιος που να πιστεύει πως οι κάτοικοι της Ατλαντίδας ήταν φυσιολογικοί άνθρωποι;
EXTRA TIP
NAMOR: Ο (ξυπόλητος) πρίγκιψ της Ατλαντίδας
Σε ένα σύμπαν όπως αυτό της Marvel Comics όπου οι επιδράσεις των αρχαίων μύθων στην έμπνευση και στη δημιουργία των υπερ-ηρώων ανέκαθεν διαδραμάτιζαν πρωτεύοντα ρόλο, ο θρύλος της Ατλαντίδας δε θα μπορούσε ν’ αφήσει ασυγκίνητα τα μεγάλα κεφάλια. Κάπως έτσι, λοιπόν, την άνοιξη του 1939 η Marvel -δια χειρός Bill Everett- μας σύστησε το Namor, έναν από τους πρώτους σούπερ-ήρωες της εταιρείας, καθώς και μια από τις πλέον θρυλικές φιγούρες των comics εκείνη την περίοδο μαζί με τους Captain America και Human Torch. Ο ρόλος του; Πολύ απλά ήταν ο παντοδύναμος προστάτης και πρίγκιπας της Ατλαντίδας, όντας ο καρπός του έρωτα ενός θνητού ναυτικού και μιας πριγκίπισσας από το μυθικό βασίλειο της χαμένης στα βάθη των ωκεανών ηπείρου. Αντιήρωας απ’ τη φύση του και με αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ο Namor (γνωστός και ως Sub-Mariner) αποτελεί το φόρο τιμής της Marvel προς την Ατλαντίδα.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου